Uprawnienia Inspektorów

Zgodnie z art. 55 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym:

1. Inspektor wykonując zadania, o których mowa w art. 50, ma prawo do:
   1. wstępu do pojazdu;
   2. kontroli dokumentów;
   2. 1. kontroli karty kierowcy i karty przedsiębiorstwa;
   3. kontroli zainstalowanych lub znajdujących się w pojeździe urządzeń pomiarowo-kontrolnych i tachografu, w tym zdjęcia lub zerwania plomby tachografu do celów kontroli zgodnie z art. 22 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 165/2014;
   3. 1. kontroli używanego w pojeździe urządzenia, o którym mowa w art. 13i ust. 3 і 3a oraz art. 16l ust. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
   4. kontrolowania masy, nacisków osi i wymiarów pojazdu przy użyciu przyrządu pomiarowego;
   5. żądania od podmiotu wykonującego przewóz drogowy i jego pracowników pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów i innych nośników informacji oraz udostępnienia wszelkich danych mających związek z przedmiotem kontroli;
   6. wstępu na teren podmiotu wykonującego przewóz drogowy, w tym do pomieszczeń lub lokali, gdzie prowadzi on działalność lub przechowuje dokumenty i inne nośniki informacji wymagane przepisami, o których mowa w art. 4 pkt 22, w dniach i godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana ta działalność.
   7. żądania okazywania i badania dokumentów dotyczących głównej działalności przewoźnika drogowego, w tym:
      1. umów przewozowych, innych umów będących podstawą do wykonania przewozu drogowego, dokumentów dotyczących pojazdów, którymi dysponuje,
      2. dokumentów księgowych,
      3. aktów dotyczących pracowników,
      4. umów o pracę lub innych umów będących podstawą wykonywania przez kierowców przewozu na jego rzecz,
      5. dokumentów dotyczących zabezpieczenia społecznego, dokumentów zawierających dane na temat przydziału zadań dla kierowców i ich delegowania,
      6. dokumentów zawierających dane na temat kabotażu,
      7. dokumentów zawierających dane na temat czasu prowadzenia pojazdu i okresów odpoczynku kierowców,
      8. innych dokumentów, w celu weryfikacji spełnienia warunków przewidzianych w przepisach, o których mowa w art. 4 pkt 22,
      9. dokumentów zawierających informacje na temat organizowania przewozów w taki sposób, aby pojazdy, którymi dysponuje i które są wykorzystywane w przewozach międzynarodowych, wracały do bazy eksploatacyjnej nie później niż w terminie ośmiu tygodni od dnia opuszczenia państwa, w którym znajduje się jego siedziba.
2. 1. Inspektor przeprowadza czynności kontrolne, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 5-7, w obecności przedsiębiorcy albo osoby przez niego upoważnionej.
3. 2. Kontroli dokumentów, o których mowa w art. 87, inspektor dokonuje w obecności kierującego przemieszczającym się środkiem transportu.
4. 3. Przepisy ust. 1 pkt 5-7 i ust. 1a stosuje się odpowiednio do:
      1. podmiotów wykonujących czynności związane z przewozem drogowym, a w szczególności do:
         1. spedytora,
         2. nadawcy
         3. odbiorcy
         4. załadowcy
         5. organizatora wycieczki
         6. organizatora transportu
         7. operatora publicznego transportu zbiorowego
         8. podwykonawcy;
      2. podmiotów, o których mowa w art. 16a i art. 33a, w okresie roku od dnia zaprzestania przez te podmioty wykonywania przewozu drogowego.

Zgodnie z art. 55 ust. 2 ustawy o transporcie drogowym Inspektor ma również prawo do używania i wykorzystywania:

1. środków przymusu bezpośredniego;
2. broni palnej.

Zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym Inspektor ma prawo do nakładania i pobierania kar pieniężnych oraz grzywien w drodze mandatów karnych:

1. zgodnie z przepisami ustawy;
2. za naruszenia przepisów o ruchu drogowym w zakresie określonym w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym;
3. w zakresie określonym w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
4. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych;
5. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt;
6. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach;
7. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o tachografach;
8. zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o delegowaniu kierowców w transporcie drogowym.

Zgodnie z art. 56 ust. 2 ustawy o transporcie drogowym  Inspektor ma prawo prowadzenia czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia, kierowania do sądu wniosków o ukaranie oraz udziału w rozprawach przed sądami powszechnymi w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia odwołań od postanowień i orzeczeń tych sądów w sprawach o wykroczenia z zakresu działania Inspekcji Transportu Drogowego.

Zgodnie z art. 72 ustawy o transporcie drogowym, kontrolowany jest obowiązany umożliwić inspektorowi dokonanie czynności kontrolnych, a w szczególności:

1. udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazać dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udostępnić dane mające związek z przedmiotem kontroli;
2. udostępnić pojazd, a w uzasadnionych przypadkach wynikających z przeprowadzonej kontroli pojazdu na drodze, obiekt, siedzibę przedsiębiorcy oraz wszystkie pomieszczenia, w których przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą bądź też przechowuje mienie przedsiębiorstwa;
3. umożliwić sporządzenie kopii dokumentów wskazanych przez kontrolującego;
4. umożliwić sporządzenie dokumentacji filmowej lub fotograficznej, jeżeli może ona stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli;
5. umożliwić przekazanie, za potwierdzeniem odbioru, oryginału zapisu urządzenia samoczynnie rejestrującego prędkość jazdy, czas jazdy i postoju lub karty kierowcy, oraz gromadzonych przez kontrolowany podmiot wydruków z tachografu cyfrowego i karty kierowcy, których kontrola będzie dokonywana w siedzibie organu kontroli.
    

Zgodnie z art. 73 ust. 1 ustawy o transporcie drogowym:

1. W toku kontroli inspektor może:
   1. legitymować kierowców i inne osoby w celu ustalenia tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli;
   2. badać dokumenty i inne nośniki informacji objęte zakresem kontroli;
   3. dokonywać oględzin i zabezpieczać zebrane dowody;
      1. zatrzymać kartę kierowcy w przypadkach, o których mowa w art. 26 ust. 7 rozporządzenia (UE) nr 165/2014, oraz w przypadkach, o których mowa w art. 11 ust. 4 lit. c załącznika do Umowy europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), sporządzonej w Genewie dnia 1 lipca 1970 r. (Dz. U. z 2014 r. poz. 409), zwanej dalej "Umową AETR", kartę przedsiębiorstwa lub tachograf, inny przedmiot lub urządzenie mające niedozwolony wpływ na funkcjonowanie tachografu;
      2. sprawdzać status karty, korzystając z ewidencji karty połączonej z systemem Tachonet, prowadzonej przez podmiot wydający karty, o którym mowa w art. 2 pkt 7 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o tachografach, lub bezpośrednio w systemie Tachonet;
   4. przesłuchiwać świadków i zasięgać opinii biegłych;
   5. przesłuchiwać kontrolowanego w charakterze strony, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla ustaleń kontroli.
1. 1. W przypadku, gdy w trakcie kontroli drogowej zostaną stwierdzone naruszenia obowiązków lub warunków przewozu drogowego, przesłuchanie świadka podczas wykonywania tej kontroli może odbywać się bez udziału strony lub osoby przez nią wyznaczonej.
2. 1. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawienia się kontrolowanego, świadka lub biegłego na wezwanie inspektora stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 79 ustawy o transporcie drogowym:

1. Inspektorzy podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych korzystają z ochrony przewidzianej w Kodeksie karnym dla funkcjonariuszy publicznych.
2. Inspektorzy podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych mają prawo:
   1. żądać niezbędnej pomocy od instytucji państwowych oraz organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, które w zakresie swojego działania obowiązane są nieodpłatnie udzielić żądanej pomocy w granicach obowiązujących przepisów prawa;
   2. zwracać się do przedsiębiorców, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych, a w nagłych wypadkach również do każdej osoby, o udzielenie niezbędnej pomocy w granicach obowiązujących przepisów prawa

Zgodnie z § 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie wykroczeń, za które inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego oraz pracownicy Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. z 2022 r., poz. 2467 ze zm.) Inspektorzy są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia określone w:

1. art. 52b, art. 86 § 1, art. 86b § 1 i 2, art. 88, art. 90, art. 91, art. 92 § 1 i 2, art. 92a, art. 92b, art. 94 § 1a i 2, art. 95, art. 95a, art. 96 § 1 pkt 2 i 4-6, § 2 za czyny określone w § 1 pkt 4-6 oraz za nieumyślne dopuszczenie do prowadzenia pojazdu na drodze publicznej przez osobę niemającą wymaganych uprawnień i § 3, art. 97, art. 97a oraz art. 100 pkt 2 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2022 r. poz. 2151 i 2311) - w zakresie realizacji zadań ustawowych;
2. art. 37b ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2022 r. poz. 572 i 2375);
3. art. 26 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. - Prawo o miarach (Dz. U. z 2022 r. poz. 2063);
4. art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w związku z naruszeniami obowiązków lub warunków przewozu drogowego określonymi w załączniku nr 1 do tej ustawy;
5. art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2147);
6. art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o tachografach (Dz. U. z 2020 r. poz. 900 oraz z 2022 r. poz. 209).